Dịch sởi lớn nhất nước Mỹ
và lý giải vì sao nhiều trẻ dưới 1 tuổi bị bệnh
Trong 3 năm 1989–1991, sởi bùng phát dữ dội ở Mỹ với gần 56.000 ca mắc bệnh, 124 trường hợp tử vong, trẻ dưới 5 tuổi bị ảnh hưởng nhiều nhất. Nguyên nhân chính được cho là do tỷ lệ tiêm chủng giảm sút - tại một số thành phố chỉ 50% trẻ dưới 2 tuổi được tiêm phòng. Số trẻ dưới 1 tuổi mắc sởi gia tăng đáng kể do phần lớn được sinh ra từ những bà mẹ trẻ, chỉ có miễn dịch nhân tạo nhờ tiêm chủng. Nỗ lực tiêm chủng cho trẻ độ tuổi mẫu giáo được cho là giải pháp hữu hiệu để đối phó với bệnh dịch này.
Sau khi vắc xin phòng sởi được đưa vào sử dụng năm 1963, nước Mỹ đã chứng kiến sự giảm sút đáng kể số trường hợp mắc sởi, từ 500.000 ca mỗi năm, trong đó có 500 trường hợp tử vong, xuống còn 1.497 ca vào năm 1982.
Diễn biến bất thường giai đoạn 1989–1991
Từ 1989 tới 1991, sởi gia tăng đột biến. Trong vòng 3 năm, nước Mỹ đã ghi nhận tổng cộng 55.622 trường hợp sởi. Ngoài ra, sự phân bố bệnh cũng thay đổi. Trước kia, sởi chủ yếu xuất hiện ở trẻ trên 5 tuổi, nhưng khi tái xuất hiện, vào năm 1990, lần đầu tiên trẻ dưới 5 tuổi đã vượt qua trẻ lớn về tỷ lệ mắc sởi.
Diễn biến bất thường giai đoạn 1989–1991
Từ 1989 tới 1991, sởi gia tăng đột biến. Trong vòng 3 năm, nước Mỹ đã ghi nhận tổng cộng 55.622 trường hợp sởi. Ngoài ra, sự phân bố bệnh cũng thay đổi. Trước kia, sởi chủ yếu xuất hiện ở trẻ trên 5 tuổi, nhưng khi tái xuất hiện, vào năm 1990, lần đầu tiên trẻ dưới 5 tuổi đã vượt qua trẻ lớn về tỷ lệ mắc sởi.
Đã ghi nhận tổng cộng 123 trường hợp tử vong liên quan tới sởi (2,2 ca tử vong trên 1000 ca bệnh), 90% những trường hợp này chưa được tiêm chủng. Trẻ dưới 5 tuổi chiếm tỷ lệ cao nhất (49%) trong số các ca tử vong.
Nguyên nhân quan trọng nhất của đợt dịch 1989–1991 được cho là do tỷ lệ tiêm chủng thấp. Tỷ lệ này giảm sút tại nhiều thành phố, trong đó có một vài thành phố từng chịu những vụ dịch sởi lớn ở trẻ em tuổi mẫu giáo vào đầu những năm 1980. Điều tra tại những vùng này cho thấy khi lên 2 tuổi, chỉ 50% trẻ được tiêm phòng sởi.
Một điểm khác biệt nữa của đợt dịch là có nhiều trẻ dưới 1 tuổi mắc sởi: tỷ lệ trẻ dưới 1 tuổi cao hơn 2 lần so với trẻ ở các nhóm tuổi khác. Điều này được giải thích như sau: Mẹ của nhiều bé dưới 1 tuổi mắc sởi có tuổi đời còn trẻ, và miễn dịch của họ chủ yếu là do tiêm phòng chứ không phải qua nhiễm bệnh bởi virus hoang dã. Kết quả là lượng kháng thể truyền qua rau thai tới thai nhi thấp hơn so với ở các bà mẹ đã nhiễm sởi tự nhiên. Lượng kháng thể thấp hơn khiến miễn dịch chống sởi suy yếu nhanh hơn, và trẻ nhỏ dễ bị nhiễm bệnh hơn so với thời kỳ trước dịch.
Sự gia tăng đột biến bệnh sởi giai đoạn 1989–1991 không chỉ giới hạn ở Mỹ. Những vụ dịch lớn đã được ghi nhận tại nhiều quốc gia ở Bắc và Trung Mỹ bao gồm Canada, El Salvador, Guatemala, Honduras, Jamaica, Mexico, và Nicaragua.
Sởi qua các thời kỳ
Một điểm khác biệt nữa của đợt dịch là có nhiều trẻ dưới 1 tuổi mắc sởi: tỷ lệ trẻ dưới 1 tuổi cao hơn 2 lần so với trẻ ở các nhóm tuổi khác. Điều này được giải thích như sau: Mẹ của nhiều bé dưới 1 tuổi mắc sởi có tuổi đời còn trẻ, và miễn dịch của họ chủ yếu là do tiêm phòng chứ không phải qua nhiễm bệnh bởi virus hoang dã. Kết quả là lượng kháng thể truyền qua rau thai tới thai nhi thấp hơn so với ở các bà mẹ đã nhiễm sởi tự nhiên. Lượng kháng thể thấp hơn khiến miễn dịch chống sởi suy yếu nhanh hơn, và trẻ nhỏ dễ bị nhiễm bệnh hơn so với thời kỳ trước dịch.
Sự gia tăng đột biến bệnh sởi giai đoạn 1989–1991 không chỉ giới hạn ở Mỹ. Những vụ dịch lớn đã được ghi nhận tại nhiều quốc gia ở Bắc và Trung Mỹ bao gồm Canada, El Salvador, Guatemala, Honduras, Jamaica, Mexico, và Nicaragua.
Sởi qua các thời kỳ
Trước năm 1963 (thời điểm vắc xin phòng sởi hiệu quả được đưa vào sử dụng), tại Mỹ, dịch sởi xuất hiện đều đặn theo chu kỳ 2-3 năm. Mỗi năm nước này ghi nhận khoảng 500.000 ca bệnh sởi, trong đó có 500 trường hợp tử vong. Tuy nhiên, con số thực tế ước tính lên tới 3-4 triệu ca/năm. Hơn 50% người dân mắc sởi khi lên 6 tuổi, và hơn 90% bị bệnh này ở độ tuổi 15. Trẻ 5-9 tuổi nhiễm sởi nhiều nhất (khoảng 50% số ca được báo cáo).
Sau khi vắc xin phòng sởi được đưa vào sử dụng năm 1963, tỷ lệ nhiễm sởi giảm hơn 98%, và chu kỳ dịch bệnh 2-3 năm không còn nữa. Vào năm 1972, số ca sởi ghi nhận tại Mỹ là 26.871. Nhờ thành công này, Chương trình Thanh toán sởi 1978 đã đặt mục tiêu thanh toán bệnh sởi tại Mỹ vào ngày 1/10/1982. Mục tiêu này đã không được hoàn thành đúng hạn, nhưng trong năm 1983, toàn bộ nước Mỹ chỉ ghi nhận 1.497 trường hợp (0,6 trường hợp trên 100.000 dân), tỷ lệ thấp nhất từ trước tới thời điểm này.
Sau khi vắc xin phòng sởi được đưa vào sử dụng năm 1963, tỷ lệ nhiễm sởi giảm hơn 98%, và chu kỳ dịch bệnh 2-3 năm không còn nữa. Vào năm 1972, số ca sởi ghi nhận tại Mỹ là 26.871. Nhờ thành công này, Chương trình Thanh toán sởi 1978 đã đặt mục tiêu thanh toán bệnh sởi tại Mỹ vào ngày 1/10/1982. Mục tiêu này đã không được hoàn thành đúng hạn, nhưng trong năm 1983, toàn bộ nước Mỹ chỉ ghi nhận 1.497 trường hợp (0,6 trường hợp trên 100.000 dân), tỷ lệ thấp nhất từ trước tới thời điểm này.
Sự xuất hiện của sởi ở các trẻ đã được tiêm chủng (đồng nghĩa với tiêm chủng thất bại) dẫn tới khuyến cáo tiêm vắc xin phòng sởi lần 2.
Từ 1993 đến 2009
Kể từ sau đợt dịch 1989 - 1991, tại Mỹ số ca sởi được ghi nhận giảm nhanh chóng. Thành công này chủ yếu là nhờ những nỗ lực tiêm chủng cho trẻ độ tuổi mẫu giáo.
Từ 1993 đến 2009
Kể từ sau đợt dịch 1989 - 1991, tại Mỹ số ca sởi được ghi nhận giảm nhanh chóng. Thành công này chủ yếu là nhờ những nỗ lực tiêm chủng cho trẻ độ tuổi mẫu giáo.
Kể từ năm 1993, nước Mỹ ghi nhận dưới 500 ca sởi/năm, và từ năm 1997 chỉ còn dưới 200 ca/năm, thấp nhất là năm 2004 với 37 ca. Số liệu dịch tễ và virus học cho thấy sự lan truyền sởi ở Mỹ đã chấm dứt. Phần lớn các trường hợp sởi được ghi nhận là du nhập từ các quốc gia khác, chủ yếu là từ châu Á và châu Âu (do người Mỹ du lịch ra nước ngoài và người nước ngoài viếng thăm Mỹ).
Bác sỹ Nhi khoa (theo CDC The Pinkbook 5/2012)
Nguồn: http://www.cdc.gov/vaccines/pubs/pinkbook/meas.html
Bài liên quan:
Nhận biết bệnh sởi qua ảnh
Vì sao sởi vẫn bùng phát định kỳ trên toàn thế giới?
Biến chứng viêm não trong bệnh sởi
Bài liên quan:
Nhận biết bệnh sởi qua ảnh
Vì sao sởi vẫn bùng phát định kỳ trên toàn thế giới?
Biến chứng viêm não trong bệnh sởi